Tłumaczeniem nazywamy przełożenie tekstu z języka źródłowego na język docelowy. Sztuka ta wymaga od tłumacza perfekcyjnej znajomości obydwu języków, ale poza tym oczekuje się od niego również umiejętności dostosowania formy tego tłumaczenia do rodzaju podlegającego przekładowi dokumentu.
Inaczej będzie realizowany proces tłumaczenia dokumentacji, a inaczej – poezji czy literatury. Jak wygląda w przypadku tłumaczeń medycznych, technicznych i prawniczych? Z jakich powodów tłumaczenie poezji przebiega w inny sposób niż przekład medyczny? Czym różnią się te dwa typy tłumaczeń?
Tłumaczenia wierne – czym są i kiedy się je stosuje?
Tłumaczeniem wiernym nazywamy taki rodzaj przekładu, w którym zachowana jest wierność tłumaczenia oryginalnego tekstu. Tłumacz ma za zadanie tak przetłumaczyć tekst, aby przekazać wszystkie zawarte w nim informacje i dane w sposób wierny. W tym przypadku nie ma miejsca na ozdobniki stylistyczne i językowe, liczy się treść tekstu źródłowego i jej zachowanie w dokumencie docelowym.
To nie znaczy jednak, że autor przekładu po prostu tłumaczy kolejne słowa zawarte w treści tekstu – jego znaczenie zostałoby wówczas całkowicie zgubione. Wierność oryginałowi to nie to samo bowiem co dosłowność (taki rodzaj tłumaczenia realizują translatory online) – rolą tłumacza jest także uwzględnienie sensu zawartego w tekście źródłowym oraz specyfiki tłumaczonego dokumentu, a efektu tego nie da się osiągnąć tłumacząc po kolei każde ze słów bez ich odniesienia do kontekstu całości.
W przypadku tekstów medycznych, prawniczych i technicznych mamy do czynienia właśnie z tłumaczeniem wiernym. Sens i informacje zawarte w treści oryginału są istotniejsze niż wyszukany styl i barwny język w jego tłumaczeniu. Praca tłumacza przy przekładzie takiego tekstu pozornie tylko jest prosta. Nie dość, że musi on biegle władać językami źródłowym i docelowym (co jest zupełnie oczywiste), to jeszcze swobodnie poruszać się w specjalistycznej terminologii, w którą obfitują teksty techniczne i inne specjalistyczne.
Tłumaczenia wierne z różnych dziedzin specjalistycznych – a takimi dziedzinami są nie tylko medycyna czy prawo – koniecznie muszą być zwięzłymi i merytorycznie poprawnymi dokumentami. Tłumaczone więc powinny być przez specjalistów z tych branż. Wysoka jakość tłumaczeń medycznych, prawniczych i technicznych jest dla klienta priorytetem.
Należy pamiętać, że w każdej z nich obecne są słowa i pojęcia, które w innych nie występują, a pomyłka może dużo kosztować. Wyobraźmy sobie tłumacza, który bez odpowiednich zasobów językowych próbuje przetłumaczyć dokumentację medyczną swojego klienta – skutki tego mogą być opłakane.
Dlatego też, jeśli klientowi zależy na doskonałym przekładzie dokumentacji prawniczej, medycznej czy technicznej, powinien skorzystać z usługi tłumaczeń specjalistycznych.
Tłumacz musi więc doskonale rozumieć otrzymany tekst i umieć go sprawnie przetłumaczyć na język obcy. Dlatego też wymaga się od niego, aby porozumiewał się w języku obcym tak umiejętnie, jak w języku ojczystym i potrafił w praktyce stosować źródłowy i docelowy język w tłumaczeniach prawniczych, medycznych, technicznych, bankowych i wielu innych.
Tłumaczenia piękne – czym się charakteryzują i kiedy się je praktykuje?
Tłumaczenie literackie, czyli piękne, rządzi się zupełnie innymi prawami niż wierne, choć i tutaj tłumacz musi dokonać wyboru – jest to wybór pomiędzy wiernością treści zawartej przez autora w tekście oryginalnym a oddaniem jej piękna w języku docelowym. Ten rodzaj przekładu wymaga od tłumacza, rzecz jasna, znajomości języka docelowego i źródłowego, ale też sporej dawki kreatywności – w tłumaczeniu pięknym można się wykazać daleko posuniętą fantazją.
Zacznijmy od kwestii podstawowych – tłumaczenie literatury powinno być przeprowadzone na tyle wiernie, aby nie zmienić zamysłu autora co do wydarzeń, myśli i przekazu zawartych w oryginalnym tekście. Istotne jest również to, aby tłumacz potrafił dopasować przekład do stylu i klimatu epoki, w której rozgrywają się wydarzenia oraz oddać niepowtarzalny styl dzieła.
Umiejętność dopasowania języka przekładu do oryginału jest w takich tłumaczeniach swoistym dochowaniem wierności wobec dzieła. Ale tłumacze nie mogą zapominać także o wierności wobec czytelnika. Ten bowiem oczekuje, że język książki czy tomiku wierszy będzie dla niego nie tylko zrozumiały i logiczny, ale także porywający – czytelnik chce czuć się uczestnikiem wydarzeń. To jedna z trudności, na które napotykają tłumacze specjalizujący się w tłumaczeniach pięknych.
Trzeba też pamiętać, że każdy autor ma swój indywidualny, niepowtarzalny styl – jeden w wyjątkowy sposób buduje napięcie wokół wydarzeń rozgrywających się w opowieści, drugi przywiązuje sporo uwagi do opisów przyrody, a trzeci ma wyjątkowo lekkie i błyskotliwe poczucie humoru. Stali czytelnicy wiedzą o tym doskonale i oczekują od tłumaczenia, że wiernie odda ono styl wypowiedzi i prowadzenia narracji.
Kolejnym problemem są słowa nieprzetłumaczalne, czyli takie, których nie da się przetłumaczyć jednym słowem, na przykład z angielskiego na język polski. Należą do nich choćby słowa „brunch” czy „pudding”. Funkcjonują one także w naszym ojczystym języku – na przykład słowo „kombinować”. Te trzy słowa dobitnie pokazują sedno problemu – brak na nie jednego określenia w innym niż oryginalny języku.
Kiedy więc taka przeszkoda się pojawi, z odsieczą tłumaczowi przychodzą tłumaczenia opisowe, za pomocą których autor tłumaczenia może przekazać odbiorcom sens zawarty w oryginale. To oczywiście wymaga sporej dozy kreatywności z jednej strony, z drugiej zaś – umiaru i wyczucia.
Tłumacze lubią mawiać, że tłumaczenie może być albo piękne albo wierne. I rzeczywiście w przypadku tłumaczeń wiernych zasada ta się sprawdza – oczekuje się po nich poprawności pod względem treści i składni, a nie popisów stylistycznych. To je odróżnia właśnie od tłumaczeń pięknych, które pozostawiają szerokie pole dla wyobraźni i pozwalają zaprezentować różnorodność i piękno języka.
Nie jesteś pewien jakie są koszty przekładów specjalistycznych? Skontaktuj się z naszym biurem tłumaczeń – oferowana przez nas darmowa wycena zlecenia pozwoli Ci podjąć najlepszą dla Ciebie decyzję.