Znana zasada głosi, że nieznajomość prawa szkodzi i trudno się z tym nie zgodzić. Różnice wynikające z bariery językowej w wielu przypadkach nie są żadnym usprawiedliwieniem, nie chronią przed konsekwencjami nieprzestrzegania obowiązujących przepisów. Właśnie dlatego warto zlecać profesjonalne tłumaczenia prawnicze, podobnie jak medyczne, biznesowe czy techniczne.
Kiedy więc wystarczy nam tłumaczenie zwykłe, a kiedy powinniśmy zdecydować się na skorzystanie z usług tłumacza przysięgłego? Jakie są różnice między tymi dwoma rodzajami tłumaczeń?
Tłumaczenie zwykłe
Zamawiamy je wtedy, gdy tekst nie jest pismem urzędowym, aktem prawnym czy umową, na przykład ubezpieczeniową. Taki rodzaj tłumaczenia zupełnie wystarczy, kiedy pragniemy przełożyć z języka źródłowego na docelowy następujące dokumenty:
- broszurę,
- instrukcję obsługi,
- książkę,
- materiały reklamowe,
- list lub wiadomość e-mail,
- artykuł.
Kiedy potrzebujesz tego rodzaju przekładu, wystarczy odwiedzić biuro tłumaczeń i zlecić wykonanie zlecenia tłumaczowi, który zna obydwa języki – źródłowy i docelowy. Poza umiejętnością biegłego posługiwania się nimi, od tłumacza takiego nie wymaga się posiadania innych uprawnień zawodowych. Zupełnie inaczej ma się sprawa jeśli chodzi o tłumaczenia przysięgłe.
Tłumaczenie przysięgłe
To inaczej tłumaczenie uwierzytelnione. Wykonujemy je, kiedy pragniemy dokonać tłumaczenia:
- aktów prawnych – małżeństwa, ślubu, urodzenia, zgonu, testament czy akt darowizny, pełnomocnictwo,
- dokumentacji medycznej,
- dyplomów ukończenia szkoły oraz certyfikatów
- umów,
- faktur,
- pism urzędowych,
- dokumentów pojazdów sprowadzonych z zagranicy.
Ciekawostka: takie tłumaczenia będą miały zastosowanie na terenie Polski. W innych krajach np. w UK tłumaczenie poświadczone z j. polskiego na j. angielski ma nieco inną formę. Tłumaczenia powyższych typów dokumentów nie wykonuje tłumacz przysięgły, gdyż taka instytucja w Wielkiej Brytanii nie istnieje. Odpowiednikiem tłumaczeń przysięgłych są zatem tłumaczenia certyfikowane, które również można znaleźć w ofercie biura tłumaczeń TEXTOLOGY. Takie tłumaczenia, wykonuje specjalista z akredytacją, której udziela np. Instytut Tłumaczeń Ustnych oraz Pisemnych.
Aby dokonać takiego właśnie przekładu, należy zwrócić się do tłumacza przysięgłego, czyli takiego, który posiada uprawnienia nadane przez Ministra Sprawiedliwości – zdał egzamin przed państwową komisją i posługuje się urzędową pieczęcią tłumacza przysięgłego. Tłumacz przysięgły musi być nie tylko wybitnym znawcą języka ojczystego i obcego, w ramach którego dokonuje przekładów, ale także kultury danego kraju, sprawnie operować słownictwem specjalistycznym, mieć wykształcenie wyższe i tytuł magistra. Od tłumacza przysięgłego wymaga się również, by był osobą niekaraną za przestępstwa umyślne oraz wykroczenia skarbowe.
Tłumaczenia przysięgłe mogą być także ustne. Jest ono konieczne wówczas, kiedy zachodzi potrzeba tłumaczenia wypowiedzi ustnych w czasie rozpraw sądowych, przesłuchań, zawierania umów lub ślubu, a jeden z uczestników postępowania nie porozumiewa się w języku polskim.
Jak wygląda tłumaczenie przysięgłe?
O ile tłumaczenie zwykłe nie musi spełniać żadnych wymagań poza wiernym oddaniem treści oryginalnego dokumentu, o tyle wobec dokumentów uwierzytelnionych (poświadczonych) oczekiwania są znacznie wyższe. Elementami, które tłumaczenie uwierzytelnione musi posiadać, są:
- tłumaczenie treści,
- dokładny opis elementów, które nie są treścią dokumentu, ale się na nim znajdują. Mogą to być pieczęcie, znaczki skarbowe, znak wodny, podpis lub podpisy,
- pieczęć tłumacza przysięgłego oraz jego podpis – na każdej stronie tłumaczenia,
- informacja czy tłumaczenie zostało spisane na podstawie dokumentu oryginalnego, odpisu lub kopii,
- formuła poświadczająca.
Tego rodzaju tłumaczenia nie może więc dokonywać tłumacz zwykły – musi mieć on specjalistyczną wiedzę i stosowne uprawnienia. Ale to nie wszystko, pozostaje jeszcze kwestia odpowiedzialności za nieprawidłowo wykonaną pracę.
Dowiedz się więcej: Tłumaczenia uwierzytelnione (poświadczone)
Tłumacz przysięgły a odpowiedzialność prawna
Za poprawność tłumaczenia każdy tłumacz odpowiada przed swoim zleceniodawcą. Ale tłumacz przysięgły odpowiada także prawnie za wszelkie popełnione przez siebie błędy. Trzeba bowiem pamiętać, że zawód tłumacza przysięgłego jest zawodem zaufania publicznego, a zasady, zgodnie z którymi powinien być on wykonywany, określa ustawa o zawodzie tłumacza przysięgłego z dn. 25.11.2004 r.
Według postanowień ustawy tłumaczenia uwierzytelnione powinny być dokonywane szczególnie starannie, z zachowaniem bezstronności tłumacza. Ponad to tłumacz ma obowiązek zachowania tajemnicy – nie wolno mu w żaden sposób wykorzystywać czy udostępniać danych poznanych w związku z otrzymanym zleceniem.
Jeśli jakość tłumaczenia przysięgłego będzie niezadowalająca, w tekście pojawią się błędy lub przekład będzie nie dość wierny oryginałowi, tłumacz może zostać ukarany:
- upomnieniem,
- naganą pisemną,
- karą finansową,
- zawieszeniem lub pozbawieniem prawa do wykonywania zawodu.
Należy także pamiętać, że zrealizowane tłumaczenia przysięgłe tłumacz ma obowiązek odnotowywać w rejestrze o nazwie repertorium tłumacza przysięgłego, a ocenę poprawności prowadzenia rejestru przeprowadza Komisja Odpowiedzialności Zawodowej Tłumaczy Przysięgłych przy Ministrze Sprawiedliwości.
Zawody tłumacza zwykłego i przysięgłego różnią się od siebie w sposób bardzo znaczący. Dlatego też, jeśli potrzebujesz przełożyć dokument urzędowy z języka obcego na język polski lub z polskiego na obcy – wybierz specjalistę posiadającego stosowne uprawnienia.
Przeczytaj także: Tłumaczenia specjalistyczne – czym są i kto może je wykonać?