Tłumaczenia specjalistyczne wykonywane na zlecenie klienta wymagają użycia szczególnego rodzaju narzędzi nazywanych narzędziami wspierającymi tłumaczenia lub inaczej – narzędziami CAT (z ang. Computer Assisted Translation tools). Należą do nich bazy terminologiczne oraz pamięć tłumaczeniowa. W jakim celu się je stosuje i w jaki sposób ułatwiają pracę tłumacza? Jakie mają zalety i wady oraz czym się różnią pamięci tłumaczeniowe od baz terminologicznych? Zapraszamy do lektury.
Bazy terminologiczne – czym są?
Baza terminologiczna służy do rejestrowania specjalistycznej terminologii z konkretnej dziedziny oraz do zarządzania nią. To baza danych, w której przechowuje się pary terminów – termin źródłowy oraz jego tłumaczenie, czyli jeden lub więcej wyrazów docelowych.
Sposób działania bazy terminologicznej jest bardzo prosty – wystarczy stworzyć plik dedykowany konkretnemu klientowi oraz branży (ma to znaczenie w przypadku, gdy jeden klient zleca tłumaczenia z różnych branż), zaznaczyć w tekście słowo, które chcemy dodać do bazy i użyć kombinacji określonych klawiszy. Oczywiście poszczególne narzędzia nieco różnią się od siebie, ale cel jest zawsze ten sam – stworzenie zestawów gotowych tłumaczeń terminów specjalistycznych, które ułatwią pracę tłumaczy.
Co to jest pamięć tłumaczeniowa?
Nieco innym rodzajem narzędzia jest pamięć tłumaczeniowa (z ang. translation memory, TM). Podobnie jak w przypadku bazy terminologicznej, pamięć tłumaczeniowa jest plikiem lub zbiorem plików. Każdy z nich zawiera nie mniej niż dwie wersje tekstu – wariant w języku źródłowym oraz jego tłumaczenie na język docelowy. Oznacza to, że w czasie tłumaczenia narzędzie translation memory zapisuje w swojej pamięci, w postaci plików, poszczególne zdania w języku źródłowym i ich tłumaczenie na język obcy.
Jakim ułatwieniem jest dla translatora stosowanie pamięci tłumaczeniowej? Otóż dzięki niej ma on możliwość wybrania z bazy tłumaczenia zdania, które odpowiadają treści w pliku źródłowym. Nie musi więc go po raz kolejny przekładać samodzielnie. Wystarczy, że sięgnie do translation memory i z listy już zapisanych całych zdań wybierze odpowiednie tłumaczenie.
Więcej o tym zagadnieniu dowiesz się z artykułu: Pamięć tłumaczeniowa – co to jest i dlaczego warto w nią zainwestować
Czym różnią się od siebie te narzędzia?
Najważniejsza różnica między bazą terminologiczną a pamięcią tłumaczeniową leży w stopniu precyzyjności przechowywanych w nich danych.
W bazie terminologicznej umieszcza się pojedyncze, alfabetycznie ułożone słowa oraz ich tłumaczenia w jednym lub kilku językach obcych. Jest ona więc narzędziem bardzo precyzyjnym, bowiem podpowiada tłumaczowi znaczenia słów, a więc najbardziej podstawowych nośników informacji.
Pamięć tłumaczeniowa jest nieco bardziej ogólna, pozwala jednak efektywnie korzystać ze sformułowań w odpowiednim kontekście. Kiedy tłumacz wykonuje wiele przekładów o podobnej treści, na przykład aktów notarialnych, dowodów rejestracyjnych pojazdów, tłumaczeń przysięgłych,dokumentów technicznych, podręczniki obsługi, lub powtarzających się materiałów, użycie pamięci tłumaczeniowej jest jak najbardziej konieczne.
Co również warto zaznaczyć, obydwa te narzędzia świetnie się uzupełniają i, dokonując tłumaczeń, warto używać ich równocześnie.
Zapewne każde biuro tłumaczeń otrzymuje zlecenia na wykonanie usług translatorskich z dziedzin bardzo specjalistycznych, jak medycyna, prawo, inżynieria, budownictwo i inne. Każda strona takiego tekstu obfituje w rzadko używane w mowie potocznej terminy i sformułowania. Na każdej znajdziemy wiele przykładów specyficznych dla branży konstrukcji zdań. Przetłumaczenie ich z języka źródłowego na docelowy wiąże się z niezwykle mozolną pracą tłumaczy, która dzięki zastosowaniu baz terminologicznych i pamięci tłumaczeniowych staje się o wiele łatwiejsza.
Sprawdź także: Czy automatyczne tłumaczenia tekstów stanowią zagrożenie dla tłumaczy?
Zachęcamy do korzystania z naszej pamięci tłumaczeniowej. Z biurem TEXTOLOGY możesz być pewien że twoje tłumaczenia są w jednym miejscu i spełniają te same kryteria. TEXTOLOGY pomaga również w stworzeniu bazy terminologicznej lub glosariusza, który możesz wykorzystać w swoich przyszłych tłumaczeniach, aby uniknąć niespójności i odpowiedniego doboru terminologii. Zapraszamy do kontaktu!