Wybierając się w podróż do innego kraju, czy to w celach turystycznych, czy służbowych, zabieramy ze sobą różnego rodzaju dokumenty. W zależności od tego, w jaki sposób mają nam one posłużyć, powinny zostać przetłumaczone przez tłumacza na język obowiązujący w kraju, do którego się udajemy. Kiedy wystarczy nam tłumaczenie zwykłe, a kiedy przysięgłe lub certyfikowane? Przeczytaj, aby nie popełnić kosztownego błędu.
Różne rodzaje tłumaczeń
W branży tłumaczeń możemy spotkać się z trzema rodzajami tłumaczeń:
- tłumaczenia zwykłe,
- tłumaczenia przysięgłe,
- tłumaczenia certyfikowane.
Trzeba jednak pamiętać, że tłumaczenia certyfikowane nie obowiązują w Polsce — zasady ich funkcjonowania określa prawo kraju, w którym są one przyjęte.
Podstawowa różnica między tłumaczeniem przysięgłym a zwykłym polega na tym, że tłumaczenie przysięgłe dotyczy dokumentów posiadających moc prawną i samo stanowi taki dokument. Jeśli spotkaliście się kiedyś z terminem „tłumaczenia poświadczone” lub „uwierzytelnione” – to jest to dokładnie to samo, co przysięgłe.
Są jeszcze tłumaczenia zwykłe — obejmują one tłumaczenia książek, broszur, instrukcji obsługi, tłumaczenia specjalistyczne z zakresu medycyny, farmacji, biznesu, prawa, inżynierii.
Tłumacz przysięgły – kim jest?
Zawód tłumacza przysięgłego mogą wykonywać wyłącznie osoby posiadające specjalne uprawnienia nadane przez Ministra Sprawiedliwości. Poza tym tłumacz przysięgły musi spełniać określone w ustawie warunki:
- mieć obywatelstwo polskie, obywatelstwo innego państwa członkowskiego UE lub obywatelstwo jednego z państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA),
- mieć ukończone 18 lat i pełną zdolność do czynności prawnych,
znać biegle język polski, - od tłumacza przysięgłego wymaga się również, aby nie był karany za przestępstwo skarbowe, przestępstwo umyślne lub nieumyślne przeciwko bezpieczeństwu obrotu gospodarczego,
- ukończyć studia wyższe,
- przyszły tłumacz musi też złożyć z wynikiem pozytywnym egzamin na tłumacza przysięgłego z umiejętności tłumaczenia tekstów z języka polskiego na język obcy i z języka obcego na język polski.
Po spełnieniu wszystkich wymogów tłumacz otrzymuje wpis na listę tłumaczy przysięgłych i uzyskuje prawo wykonywania zawodu tłumacza przysięgłego.
Oprócz znajomości języka obcego i polskiego od tłumaczy przysięgłych wymaga się również rzetelności — warto wiedzieć, że w zawodzie tłumacza przysięgłego obowiązuje odpowiedzialność zawodowa. Za niedostatecznie sumienne wykonywanie obowiązków może on zostać ukarany upomnieniem, naganą, karą finansową lub zawieszeniem albo odebraniem prawa do wykonywania zawodu.
Jakie wymagania muszą spełnić tłumaczenia przysięgłe?
Z działalnością tłumaczy przysięgłych związanych jest szereg wymagań formalnych. Są oni zobowiązani do prowadzenia tak zwanego repertorium, w którym notują każdy sporządzony przekład i posiadania pieczęci tłumacza przysięgłego o specjalnym, ściśle określonym wzorze (wyjątek stanowią dokumenty w formie elektronicznej).
Aby tłumaczenie dokumentu w formie pisemnej mogło zostać uznane za przysięgłe, tłumacz musi na każdej jego stronie odcisnąć pieczęć zawierającą jego imię i nazwisko, język, w obrębie którego ma uprawnienia oraz numer na liście tłumaczy przysięgłych. Poza tym na dokumentach tłumacze muszą wymienić numer, pod którym zlecenie figuruje w repertorium oraz informację o dokumencie źródłowym — czy stanowił oryginał czy też odpis.
Kim jest tłumacz certyfikowany?
Nieco inaczej sprawy się mają jeśli chodzi o tłumacza certyfikowanego. Zawód taki funkcjonuje w Wielkiej Brytanii, w której z kolei nie istnieje zawód tłumacza przysięgłego. Różnica między tłumaczem przysięgłym a certyfikowanym i realizowanymi przez nich tłumaczeniami jest dość istotna, dlatego warto ją dobrze poznać.
Jakie wymagania powinni spełnić tłumacze certyfikowani w Wielkiej Brytanii?
Tłumaczenia certyfikowane można nazwać odpowiednikiem przysięgłych — obydwa rodzaje stosuje się w przekładzie dokumentów wymagających poświadczania tłumaczeń, czyli wtedy, gdy dokumenty oryginalne mają moc prawną i tego samego oczekujemy od ich tłumaczenia. Dotyczy to umów, świadectw, certyfikatów, dokumentów pojazdów, aktów stanu cywilnego, aktów notarialnych, upoważnień i innych.
Nieco inaczej, niż ma to miejsce na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, prezentuje się natomiast w Wielkiej Brytanii droga tłumacza do zdobycia przez niego uprawnień. Otóż brytyjscy tłumacze muszą ukończyć albo stosowny kurs, albo studia wyższe translatoryki. Jeśli pragną realizować tłumaczenia prawne, sądowe czy administracyjne, muszą dodatkowo zdać egzamin i uzyskać dyplom DPSI.
Nieco inaczej prezentuje się też kwestia organizacji tłumaczy certyfikowanych — w Polsce, jak już wspomnieliśmy, zasady wykonywania zawodu reguluje ustawa, a sami tłumacze mogą zostać pociągnięci do odpowiedzialności za niedopatrzenia przez Komisję Odpowiedzialności Zawodowej działającą przy Ministrze Sprawiedliwości. W Wielkiej Brytanii natomiast odpowiedzialność tę przejmują instytucje kształcące tłumaczy certyfikowanych i organizacje ich zrzeszające.
Różnice między tłumaczeniem przysięgłym i certyfikowanym
Dokument, który wydaje tłumacz przysięgły, jest przez niego przetłumaczony i opatrzony pieczęcią. W przypadku tłumaczenia certyfikowanego otrzymujemy natomiast dokument poświadczony przez notariusza.
Jednym z istotnych wymagań, jakie spełniać muszą tłumaczenia certyfikowane, jest wymóg oświadczenia potwierdzającego prawdziwość faktów i informacji zawartych w dokumentach — tak zwane statement of truth. Powinno zostać spisane w języku ojczystym świadka oraz być opatrzone datą.
Czy wobec tego możemy bez obaw wyjechać do Wielkiej Brytanii z dokumentem przetłumaczonym przez tłumacza przysięgłego? Tak, będzie on respektowany przez organy administracji publicznej, szkoły, uczelnie, sądy, itd.
W jakich krajach obowiązują tłumaczenia przysięgłe, a w jakich tłumaczenia certyfikowane?
Tłumaczenia przysięgłe wykonują tłumacze w Polsce, Austrii, Belgii, Bułgarii, Chorwacji, Republice Czeskiej, Estonii, Danii, Finlandii (nazywany jest tłumaczem autoryzowanym), Francji, Hiszpanii, Islandii, Luksemburgu, Niderlandach, Niemczech, Norwegii, Rumunii, Słowacji, Słowenii (występuje jako funkcja, nie zawód) oraz w Szwecji.
Tłumaczenia certyfikowane obowiązują natomiast w Irlandii, Wielkiej Brytanii i na Litwie.
Jak znaleźć dobrego tłumacza przysięgłego lub certyfikowanego?
W Polsce zadanie to jest proste i można je wykonać na jeden z dwóch sposobów: skorzystać z listy tłumaczy przysięgłych dostępnej na stronie internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości. Można także odwiedzić wybrane biuro tłumaczeń lub skontaktować się z nim telefonicznie albo mailowo i zapytać czy oferuje takie właśnie usługi.
Tłumaczy certyfikowanych w Szkocji i Irlandii Północnej szukać należy na stronie internetowej stowarzyszenia ITI, w Irlandii funkcjonuje organizacja zrzeszająca tłumaczy certyfikowanych ITIA i ona prowadzi rejestr tłumaczy. Na Litwie tłumacza można szukać bezpośrednio w biurach tłumaczeń.
Zachęcamy do skorzystania z naszych usług!
Serdecznie zachęcamy Państwa do kontaktu osobistego, mailowego, telefonicznego lub poprzez dedykowany formularz. W naszym biurze pracują tłumacze przysięgli, którzy nie tylko wykonają dla Państwa tłumaczenie uwierzytelnione, ale też służą poradą w wyborze najlepszego dla Państwa rozwiązania. Zapraszamy do skorzystania z naszej oferty!