False friends w języku angielskim to słowa, które w piśmie lub w wymowie brzmią podobnie do słów z języka polskiego. „Fałszywi przyjaciele” – bo tak ich nazwę można przetłumaczyć na nasz język, nierzadko są powodem wielu nieporozumień i problemów w komunikacji. W większości przypadków angielskie słowo brzmiące podobnie do słowa w języku polskim ma odmienne znaczenie, dlatego podczas pisma lub wypowiedzi warto zwracać uwagę na takie pułapki językowe.
Czym więc wyróżniają się false friends i jakie angielskie słowa najczęściej są mylone w branży technicznej, medycznej lub prawnej? Jakie jest znaczenie „fałszywych przyjaciół” w tłumaczeniu tekstów specjalistycznych i jak uniknąć faux-pas podczas tłumaczeń ważnych dokumentów?
Czym są false friends?
False friends głównie kojarzone są z nauką języka angielskiego, kiedy to uczniowie otrzymują obszerną listę słówek do wyuczenia. Warto jednak pamiętać, że „fałszywi przyjaciele” mogą okazać się także problemem nawet dla osób dobrze znających język angielski i posługujących się nim na co dzień, na przykład w pracy.
Co ciekawe, false friends wcale nie muszą występować w dwóch różnych językach. Różnice w znaczeniu słów występują, chociażby pomiędzy American English i British English. Przykładowo, w American English słowo purse oznacza średnią lub dużą torebkę do przechowywania przedmiotów, natomiast w British English to samo słowo oznacza już portmonetkę. Przykładów „fałszywych przyjaciół” jest wiele, jednak największy problem stanowią słówka, które brzmią podobnie do słówek w języku polskim.
Z false friends najczęściej zmagają się osoby, które potrafią mówić i pisać po angielsku zgodnie z zasadami gramatyki czy ortografii, jednak język angielski nie jest ich językiem ojczystym. Wówczas w różnych sytuacjach można po prostu zapomnieć lub nie znać znaczenia jakiegoś słówka, a na myśl pierwsze przychodzą słowa z języka rodzimego. W takich momentach najczęściej rozmówca stara się przetłumaczyć słowo z języka polskiego na język angielski, co często skutkuje całkowitą zmianą znaczenia wypowiedzi.
Popularnym przykładem false friend jest słowo chef, używane w oficjalnej sytuacji, np. podczas rozmów z zarządem firmy. Rozmówca, myśląc o szefie, jako o osobie kierującej firmą, tłumaczy słowo z języka polskiego, w efekcie osiągając… szefa kuchni! Odpowiednikiem polskiego słowa szef w kontekście zarządu firmy jest angielskie słowo boss.
Przeczytaj także: Kim jest native speaker i jaka jest jego rola w tłumaczeniach i lokalizacjach?
Przykłady false friends w branży technicznej, medycznej i prawnej
Niestety do użycia false friends w oficjalnych dokumentach dochodzi dość często, szczególnie gdy tłumaczenia podejmują się osoby niezajmujące się tłumaczeniami specjalistycznymi. Do najczęstszych „fałszywych przyjaciół” branż technicznej, medycznej i prawnej, możemy zaliczyć:
- actually – tłum. rzeczywiście, mylone z aktualnie;
- data – tłum. dane, mylone z datą;
- fabric – tłum. tkanina, mylone z fabryką;
- lecture – tłum. wykład, mylone z lekturą;
- accord – tłum. zgoda, mylone z akordem;
- affair – tłum. sprawa, mylone z aferą;
- eventual – tłum. ostateczny, mylone z ewentualny;
- evidence – tłum. dowód (w sprawie), mylone z ewidencją;
- paragraph – tłum. akapit, mylone z paragrafem;
- article – tłum. paragraf, mylone z artykułem;
- consequently – tłum. w rezultacie, mylone z konsekwentnie;
- fatal – tłum. śmiertelny, mylone z fatalny;
- receipt – tłum. paragon, mylone z receptą;
- complement – tłum. uzupełnienie, mylone z komplementem;
i wiele innych…
False friends a tłumaczenia specjalistyczne
Tłumaczenia specjalistyczne wymagają przede wszystkim wiedzy z danej dziedziny oraz znajomości słownictwa występującego w danej branży. Wyróżniamy:
- Tłumaczenia medyczne, do których należą m.in.: dokumentacje medyczne, szpitalne i badawcze, ulotki informacyjne dla pacjentów, raporty z badań klinicznych, formularze zgody, historie chorób i wiele innych.
- Tłumaczenia techniczne, do których zaliczamy m.in.: dokumentacje techniczne i przetargowe, karty charakterystyki materiałów, tłumaczenia inżynieryjne i wiele innych.
- Tłumaczenia prawnicze, do których należą przede wszystkim: dokumenty procesowe, akty notarialne, umowy handlowe, oświadczenia świadków, pełnomocnictwa, dokumenty urzędowe i wiele innych.
- Tłumaczenia naukowe, wśród których znajdziemy m.in.: badania i obserwacje naukowe, książki, prace doktoranckie, recenzje, artykuły naukowe i wiele innych.
Niezależnie od rodzaju tekstu, osoba zajmująca się tłumaczeniami specjalistycznymi powinna przede wszystkim doskonale znać język angielski i polskie znaczenie słów używanych w danej branży. Specjalista nie ulega „pułapkom” false friends, których brzmienie lub pisownia mogą przypominać słowa w języku polskim. Aby tekst został przetłumaczony z pełną poprawnością merytoryczną i stylistyczną, a także, aby był zrozumiały dla osób związanych z daną branżą, tłumacze stosują różne techniki tłumaczeniowe.
Techniki tłumaczeniowe w tłumaczeniach specjalistycznych
Dobór odpowiednich strategii tłumaczeniowych umożliwia przekład tekstu z dbałością o poprawność językową i merytoryczną. Do najczęściej stosowanych technik zaliczamy przede wszystkim:
- Adaptację – Polega na dopasowaniu kultury języka docelowego do kultury języka źródłowego. Wówczas tłumacz dobiera takie słowa, aby przekaz danego wyrażenia lub zdania był zrozumiały dla osób o innej kulturze języka.
- Tłumaczenie opisowe – Polega na stworzeniu krótkiego opisu do słowa nieprzetłumaczalnego na dany język.
- Ekwiwalent kulturalny – Polega na zastąpieniu wyrażenia związanego z daną kulturą na słowa, które będą zrozumiałe dla osób posługujących się językiem docelowym.
- Transferację – Polega na nietłumaczeniu słów, których znaczenie jest powszechnie znane (np. e-mail).
- Neutralizację – Polega na dopasowaniu pisowni tłumaczonych wyrazów do pisowni stosowanej w języku docelowym (np. smartphone – smartfon).
Wybierz specjalistów w tłumaczeniach!
False friends mogą okazać się prawdziwymi pułapkami językowymi, szczególnie dla osób, które nie mają na co dzień styczności z językiem angielskim lub jego regularnym użytkowaniem. Z tego też powodu nie należy podejmować się samodzielnego tłumaczenia tekstów specjalistycznych, a w szczególności dokumentacji technicznej, medycznej lub prawnej. Przetłumaczenie takich treści bez znajomości specyfiki branży i specjalistycznego słownictwa może prowadzić do całkowicie błędnego przekazu tekstu.
Jeśli potrzebujesz tłumaczenia dokumentów technicznych, medycznych, prawniczych lub naukowych, wybierz biuro tłumaczeń z Londynu specjalizujące się w przekładzie treści wymagających znajomości słownictwa i specyfiki danej dziedziny. Wykonamy dla Ciebie tłumaczenie z języka angielskiego na język polski i odwrotnie. Ponadto nasi specjaliści z dokładnością przetłumaczą teksty z języka hiszpańskiego, rosyjskiego, niemieckiego oraz włoskiego. Już dziś zamów darmową, niezobowiązującą wycenę, a my prześlemy Ci szczegóły współpracy w ciągu 24 godzin!